Opzet Zorgboerderij

Waar Zorg en Natuur Samenkomen voor Welzijn
In Nederland floreert een uniek concept dat zowel de geneugten van het plattelandsleven als zorgdiensten combineert – de zorgboerderij. Deze boerderijen, ook bekend als “zorgboerderijen”, bieden een rustgevende omgeving waar agrarische activiteiten hand in hand gaan met zorgdiensten voor mensen die behoefte hebben aan ondersteuning. De integratie van natuurlijke omgevingen met zorg heeft een helende kracht en draagt bij aan het welzijn van diverse doelgroepen.

De Samensmelting van Zorg en Landbouw
Zorgboerderijen ontstonden als reactie op de behoefte aan geïntegreerde zorg en werden al snel een kenmerkend element van de Nederlandse zorginfrastructuur. Deze boerderijen bieden een divers scala aan diensten, gericht op mensen met fysieke, mentale of emotionele uitdagingen. Dit omvat onder andere personen met ontwikkelingsstoornissen, psychische aandoeningen of mensen die gewoon behoefte hebben aan een onderbreking van het dagelijkse stadsleven.

Activiteiten op de Zorgboerderij
Wat de zorgboerderijen zo uniek maakt, is de variatie aan activiteiten die worden aangeboden. Van tuinieren tot dierverzorging, deelnemers kunnen betrokken zijn bij diverse boerderijgerelateerde taken. Deze activiteiten zijn niet alleen bedoeld om praktische vaardigheden te ontwikkelen, maar ook om een gevoel van eigenwaarde en gemeenschap op te bouwen.

De Therapeutische Voordelen van de Natuur
De keuze voor een boerderijomgeving als zorgsetting is gebaseerd op de overtuiging dat de natuur helende krachten bezit. Het rustige plattelandsleven biedt een ontsnapping aan de stress van het stadsleven en creëert een omgeving die bevorderlijk is voor ontspanning en herstel. Activiteiten zoals werken met de aarde, omgaan met dieren en genieten van de buitenlucht dragen bij aan de fysieke, mentale en emotionele gezondheid van deelnemers.

Maatwerk in Zorg
Elke zorgboerderij heeft zijn eigen unieke karakter en focus. Sommige richten zich specifiek op kinderen met autisme, terwijl anderen een breed scala aan zorgdiensten aanbieden voor verschillende doelgroepen. Dit maatwerk zorgt ervoor dat de zorgboerderijen effectief kunnen inspelen op de behoeften van hun gemeenschap en individuen op een persoonlijk niveau kunnen ondersteunen.

Een Groeiend Internationaal Model
Hoewel zorgboerderijen hun wortels hebben in Nederland, groeit de interesse in dit concept wereldwijd. Andere landen omarmen de combinatie van landbouw en zorg als een model dat niet alleen zorgt voor praktische vaardigheden en therapie, maar ook voor een versterkte verbinding tussen mens en natuur.
In de wereld van zorgboerderijen komt zorg tot leven op een unieke, natuurlijke manier. Deze integratie van zorg en landbouw belichaamt de holistische benadering van welzijn, waarbij de natuur fungeert als een krachtige bondgenoot in het streven naar een gezonder en gelukkiger leven.

De opzet van een zorgboerderij
Het opzetten van een zorgboerderij vereist zorgvuldige planning, toewijding en betrokkenheid bij zowel de agrarische als de zorgaspecten. Hier zijn enkele stappen die je zou kunnen overwegen bij het starten van een zorgboerderij:

    1. Onderzoek en planning
      • Marktonderzoek: Analyseer de vraag naar zorgboerderijen in jouw regio. Identificeer de behoeften van potentiële deelnemers en mogelijke concurrenten.
      • Zorgvuldige planning: Maak een gedetailleerd businessplan waarin je doelgroepen, diensten, financiën, marketingstrategieën en de farm-to-care activiteiten uiteenzet.
    2. Rechtsstructuur en Vergunningen
      • Kies een rechtsvorm: Beslis over de rechtsvorm van je zorgboerderij (bijvoorbeeld een eenmanszaak, BV, coöperatie) en registreer je bedrijf bij de Kamer van Koophandel.
      • Vergunningen en certificering: Onderzoek de lokale wet- en regelgeving met betrekking tot zorgverlening en agrarische activiteiten. Zorg ervoor dat je voldoet aan alle vereisten en vraag de benodigde vergunningen aan.
    3. Infrastructuur en Faciliteiten
      • Boerderijlocatie: Kies een geschikte locatie met voldoende ruimte voor landbouwactiviteiten en zorgfaciliteiten.
      • Aanpassingen en voorzieningen: Richt de boerderij in met de benodigde voorzieningen, zoals toegankelijke gebouwen, buitenruimtes en eventuele specifieke zorgfaciliteiten.
    4. Samenwerking met Zorgprofessionals
      • Zorgteam: Werk samen met zorgprofessionals zoals psychologen, therapeuten, en andere specialisten om de zorgaspecten van je boerderij te waarborgen.
      • Trainingsprogramma’s: Zorg voor voldoende training voor het personeel op zowel het gebied van landbouw als zorg.
    5. Financiering
      • Budgettering: Maak een gedetailleerd budget waarin je de kosten voor infrastructuur, personeel, zorgmaterialen en landbouw-uitrusting opneemt.
      • Financieringsopties: Onderzoek financieringsopties, zoals subsidies, leningen en investeerders, om je zorgboerderij op te starten.
    6. Marketing en Promotie
      • Doelgroepbepaling: Identificeer en bereik je doelgroep door middel van effectieve marketingstrategieën.
      • Samenwerkingen: Overweeg samenwerkingen met lokale zorginstellingen, scholen en gemeenschapsorganisaties om je zorgboerderij onder de aandacht te brengen.
    7. Evaluatie en Aanpassing
      • Monitoring en evaluatie: Houd de prestaties van je zorgboerderij nauwlettend in de gaten. Verzamel feedback van deelnemers en zorgprofessionals en pas je aanpak, indien nodig, aan.

    Het opzetten van een zorgboerderij vergt een holistische benadering, waarbij zowel agrarische als zorgexpertise betrokken is. Door zorgvuldig te plannen en te zorgen voor de nodige vergunningen en faciliteiten van deelnemers en een waardevolle bijdrage leveren aan je gemeenschap.

    Doelgroep
    De doelgroep van een zorgboerderij kan divers zijn, afhankelijk van de aard van de zorg- en welzijnsdiensten die de boerderij aanbiedt. Over het algemeen fungeren zorgboerderijen als een omgeving waar mensen met verschillende behoeften en uitdagingen ondersteuning en zorg ontvangen. Hier zijn enkele voorbeelden van doelgroepen voor zorgboerderijen:

      1. Mensen met een verstandelijke beperking
        • Zorgboerderijen kunnen diensten aanbieden aan mensen met een verstandelijke beperking, waarbij activiteiten op de boerderij zijn afgestemd op hun mogelijkheden en behoeften.
      2. Mensen met psychische aandoeningen
        • Zorgboerderijen kunnen een veilige en rustige omgeving bieden voor mensen met psychische aandoeningen. Landelijke omgevingen kunnen een positief effect hebben op het welzijn van deze doelgroep.
      3. Ouderen
        • Zorgboerderijen kunnen dagbesteding en sociale activiteiten aanbieden aan ouderen, waardoor ze actief kunnen blijven en betrokken kunnen zijn bij de gemeenschap.
      4. Mensen met autisme
        • Sommige zorgboerderijen zijn gespecialiseerd in het bieden van ondersteuning aan mensen met autisme, waarbij de gestructureerde omgeving van een boerderij gunstig kan zijn.
      5. Kinderen en jongeren met gedragsproblemen
        • Zorgboerderijen kunnen een therapeutische omgeving bieden voor kinderen en jongeren met gedragsproblemen, waar ze kunnen leren en groeien door betrokkenheid bij boerderijactiviteiten.
      6. Mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH)
        • Zorgboerderijen kunnen diensten aanbieden aan mensen met NAH, waarbij activiteiten en ondersteuning zijn afgestemd op hun specifieke behoeften.
      7. Mensen met een burn-out of stressgerelateerde problemen
        • De rustige en groene omgeving van een zorgboerderij kan diensten bieden aan mensen die herstellen van een burn-out of die stressgerelateerde problemen ervaren.
      8. Mensen met verslavingsproblemen
        • Zorgboerderijen kunnen een ondersteunende omgeving bieden voor mensen die herstellen van verslavingsproblemen, waarbij werk op de boerderij kan bijdragen aan het herstelproces.
      9. Mensen met een WLZ-indicatie
        • Zorgboerderijen kunnen cliënten met een indicatie voor langdurige zorg (Wet Langdurige Zorg) ondersteunen door passende zorg en activiteiten aan te bieden.

      Het is belangrijk dat zorgboerderijen hun doelgroep(en) goed begrijpen en afgestemde programma’s en activiteiten ontwikkelen. Samenwerking met zorgprofessionals, lokale gemeenschappen en relevante instanties is vaak essentieel om de beste zorg en ondersteuning te bieden.

    Rechtsvorm
    Bij het kiezen van de rechtsvorm voor een zorgboerderij zijn er verschillende juridische structuren waaruit je kunt kiezen. De meest geschikte rechtsvorm hangt af van factoren zoals de omvang van de organisatie, de aard van de activiteiten, en eventuele fiscale overwegingen. Hier zijn enkele veelvoorkomende rechtsvormen die gebruikt worden voor zorgboerderijen:

    1. Eenmanszaak
      • Als de zorgboerderij door één persoon wordt beheerd en er geen specifieke juridische structuur nodig is, kan een eenmanszaak een eenvoudige keuze zijn. De eigenaar is dan persoonlijk aansprakelijk voor de schulden van de onderneming.
    2. Vennootschap onder Firma (VoF)
      • Bij een zorgboerderij met meerdere eigenaren/partners kan een vennootschap onder firma (VoF) worden overwogen. In een VoF zijn de vennoten gezamenlijk aansprakelijk voor de schulden van de onderneming.
    3. Maatschap
      • Een maatschap is vergelijkbaar met een vennootschap onder firma, maar wordt vaak gebruikt wanneer meerdere personen samenwerken zonder een winstoogmerk. Elke maat brengt zijn eigen inbreng (bijvoorbeeld arbeid of kapitaal) in.
    4. Besloten Vennootschap (BV)
      • Een BV is een rechtspersoon waarbij het kapitaal verdeeld is in aandelen. Het voordeel is dat de eigenaren (aandeelhouders) in principe niet persoonlijk aansprakelijk zijn voor de schulden van de BV. Dit kan de voorkeur hebben als er sprake is van complexere bedrijfsactiviteiten.
    5. Stichting
      • Sommige zorgboerderijen kiezen voor de juridische structuur van een stichting, vooral als de focus ligt op het bieden van maatschappelijke diensten zonder winstoogmerk. Een stichting heeft geen leden of aandeelhouders, maar wel een bestuur dat verantwoordelijk is voor het beleid.
    6. Coöperatie
      • Een coöperatie kan geschikt zijn als de zorgboerderij wordt opgezet als een samenwerkingsverband waarin deelnemers gezamenlijk de zorgboerderij beheren en gebruikmaken van de diensten.

    Bij het kiezen van de rechtsvorm is het raadzaam juridisch advies in te winnen. De keuze kan namelijk van invloed zijn op aspecten zoals aansprakelijkheid, belastingen en administratieve verplichtingen. Het is ook belangrijk om rekening te houden met eventuele vergunningen en regelgeving die specifiek van toepassing zijn op zorginstellingen.

    Vergunningen
    In Nederland zijn er verschillende vergunningen en regels van toepassing op zorgboerderijen. Hier zijn enkele van de belangrijkste vergunningen en aspecten waar je rekening mee moet houden:

    1. Kwaliteitswet Zorginstellingen
      • Zorgboerderijen moeten voldoen aan de Kwaliteitswet Zorginstellingen. Deze wet stelt eisen aan de kwaliteit en veiligheid van de zorg.
    2. Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) en Jeugdwet
      • Als de zorgboerderij zorg en ondersteuning biedt aan mensen die onder de Wmo of Jeugdwet vallen, moet je mogelijk samenwerken met de gemeente en voldoen aan de eisen van deze wetten.
    3. Omgevingsvergunning
      • Afhankelijk van de activiteiten die op de zorgboerderij plaatsvinden, kan een omgevingsvergunning nodig zijn. Bijvoorbeeld als er bouwactiviteiten plaatsvinden of als er sprake is van het wijzigen van het gebruik van de grond.
    4. Veiligheidsvoorschriften
      • Zorg voor een veilige omgeving en voldoe aan de geldende veiligheidsvoorschriften. Dit omvat onder andere brandveiligheid.
    5. Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO)
      • Als er sprake is van medische zorg op de zorgboerderij, moeten de regels van de WGBO worden nageleefd.
    6. Agrarische vergunningen
      • Als de zorgboerderij agrarische activiteiten uitvoert, kunnen ook agrarische vergunningen van toepassing zijn.
    7. Inschrijving in het Landelijk Register Zorgaanbieders (LRZ)
      • Zorgboerderijen moeten mogelijk worden ingeschreven in het LRZ.
    8. Toezicht en handhaving
      • Zorg ervoor dat de zorgboerderij voldoet aan het toezicht en de handhaving van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).

    Het is belangrijk om contact op te nemen met de gemeente en eventueel gespecialiseerde adviseurs om specifieke informatie te verkrijgen die van toepassing is op jouw zorgboerderij. Regelgeving kan variëren en het is essentieel om op de hoogte te zijn van de meest recente wet- en regelgeving.

    Financiering
    De financiering van een zorgboerderij in Nederland kan op verschillende manieren plaatsvinden, afhankelijk van de specifieke situatie en het type zorg dat wordt aangeboden. Hier zijn enkele mogelijke financieringsbronnen:

    1. Zorgverzekeraars
      • Voor bepaalde vormen van zorg op een zorgboerderij kunnen zorgverzekeraars vergoedingen verstrekken. Dit geldt vooral als de zorg aansluit bij de behoeften van specifieke doelgroepen en voldoet aan bepaalde kwaliteitsstandaarden.
    2. WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning)
      • Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de WMO. Onder de WMO vallen voorzieningen op het gebied van zorg, welzijn en participatie. Zorgboerderijen kunnen samenwerken met gemeenten om financiering te verkrijgen voor dagbesteding of andere vormen van zorg.
    3. WLZ (Wet Langdurige Zorg)
      • De WLZ is bedoeld voor mensen die blijvend 24 uur per dag zorg in de nabijheid nodig hebben. Afhankelijk van de zorgbehoeften van de doelgroep van de zorgboerderij kan financiering vanuit de WLZ mogelijk zijn.
    4. Particuliere financiering
      • Sommige cliënten betalen zelf voor de zorg op een zorgboerderij. Dit kan particuliere financiering zijn, waarbij de cliënt zelf of hun familie de kosten dekt.
    5. Subsidies en fondsen
      • Zorgboerderijen kunnen in aanmerking komen voor subsidies vanuit gemeentelijke, provinciale of landelijke overheden. Daarnaast zijn er mogelijkheden om financiering te verkrijgen van particuliere fondsen die zich richten op welzijn, zorg of landbouw.
    6. Samenwerking met instanties
      • Zorgboerderijen kunnen samenwerken met lokale welzijnsorganisaties, onderwijsinstellingen of andere maatschappelijke partners om gezamenlijk financiering te verkrijgen voor specifieke projecten of programma’s.
    7. Eigen bijdragen
      • Cliënten die gebruikmaken van de diensten van een zorgboerderij kunnen een eigen bijdrage verschuldigd zijn. Deze eigen bijdragen worden vaak vastgesteld op basis van het inkomen van de cliënt en worden geïnd door het CAK (Centraal Administratiekantoor).

Het is belangrijk om te benadrukken dat de financieringssituatie kan variëren, en het kan nuttig zijn om contact op te nemen met lokale zorginstanties, gemeenten en brancheorganisaties voor specifieke begeleiding en ondersteuning bij het verkrijgen van financiering voor een zorgboerderij in Nederland.