Het jaar 2019 is afgesloten en de eerste uren van 2020 omhelzen de dageraad. Dit is de tijd om terug te kijken op het afgelopen jaar en na te denken wat er nu verbeterd zou kunnen worden en tot uitvoering worden gebracht. Zelf gaat mij de zorg erg aan het hart. Hoewel ik al enige jaren de pensioengerechtigde leeftijd heb overschreden, zet ik mij met volle kracht in om het zorgstelsel beschikbaar, bereikbaar en betaalbaar te maken. Het is voor mij geen vanzelfsprekendheid, dat de zorg steeds duurder wordt en dat je er steeds minder voor terugkrijgt. Ouderen, die hun leven lang hard hebben geknokt om Nederland op te bouwen laten de beleidsvoerders om een onmenselijke manier volledig in de kou staan.
Sociaal beleid
Indien de beleidsvoering zo doorgaat en de beleidsvoerders zien niet in waar ze mee bezig zijn, dan verwacht ik, dat de laagste inkomens en bijstandsgerechtigden binnen vijf jaar circa dertig procent van hun inkomen betalen aan zorg. Organisaties voor huishoudelijke hulp ontslaan de medewerkers of ze laten hen 30% van hun inkomen inleveren, terwijl het management, dat 8 tot 10 keer zoveel verdient, hiervan verschoond blijft.
Zorgstelsel
Per 1 januari 2006 is de nieuwe zorgverzekeringswet van kracht geworden. Hoog in het vaandel staat ‘marktwerking’. Hoe kan een overheid zijn burgers dit aandoen? Gezondheid in het geding stellen door de zorg uit te besteden aan commerciële instellingen (zorgverzekeraars), die één ding voor ogen hebben: geld verdienen. De marktwerking is dan ook alleen voor hen van toepassing: zoveel mogelijk de zorg uitkleden en dan de hoogst mogelijke tarieven hanteren. Bepalen waar de patiënt geholpen wordt, welke behandeling deze moet ondergaan en wordt deze te duur (medicatie) de behandeling dan niet meer vergoeden. Zorgverzekeraars worden volledig gedekt door de burger. Komen ze een jaar niet uit met de kosten, dan wordt het jaar daarop gewoon de premie verhoogd. Ze lopen dus geen enkel risico! En, hoewel zij door de EU gezien worden als commerciële instellingen, behoeven ze geen winstbelasting af te dragen!
DBC-systematiek
Per 1 januari 2005 is het nieuwe declaratiesysteem ‘DBC’, de Diagnose Behandel Combinatie, ingevoerd. – Deze afkorting overigens niet te verwarren met Damage Boundary Curve (schadegrenscurve). Dit is een maat voor de fragiliteit van een product -.
Hoewel er al diverse aanpassingen hebben plaatsgevonden, zoals DOT (DBC’s opweg naar Transparantie), blijkt dit een compleet fiasco. Geen beleidsvoerder die dit ooit zal toegeven. Toch wordt dit kunstmatig doorgezet. Aan alle kanten worden er hulpprogramma’s aan gekoppeld om het ‘gebruikersvriendelijker’ te maken. Hele batterijen managers en consultants worden op de zorg losgelaten om meer duidelijkheid te brengen à raison van minimaal 1000 euro per persoon per dag!
DBC’s zijn zeer ‘verschrijvingen’ en fouten gevoelig, doordat het over zeer vele schijven gaat binnen en buiten de organisatie, de basisadministratie niet deugt en er weinig tot geen controle plaatsvindt. Het verbaast mij dat er nog nooit een accountantscontrole heeft plaatsgevonden met als resultaat, dat er is gefactureerd wat er ook daadwerkelijk is gebeurd.
DRG-systematiek
Veel landen gebruiken DRG’s (Diagnose Relatie Groepen). Nederland is het enige land dat zelf een systeem heeft ontwikkeld. Dit is niet alleen zeer kostbaar, doordat men niet kon meeliften, maar ook uiterst arbeidsintensief. De EU heeft nu opgemerkt, dat Nederland geen vergelijkingen kan maken met andere landen en heeft de opdracht gegeven om hiervoor een oplossing te vinden. Dit houdt in dat er weer tienduizenden uren moeten worden besteed om conversietabellen te maken. Kassa voor het management! Maar om het DBC-systeem aan de kant te zetten: geen sprake van!
Toen een afvaardiging vanuit Nederland het DRG-systeem in Duitsland ging bekijken, bood Duitsland aan om te begeleiden met de invoering van dit systeem. Iedereen was daar vol lof over. Na afloop gaf men onderling te kennen dit niet te willen, want het systeem werd te doorzichtig en daardoor was ‘uurtje-factuurtje’ niet meer aantrekkelijk!
Zorgtraject
Ook kan men kritisch zijn over het zorgtraject dat een patiënt aflegt. De specialisten hebben ieder hun eigen ‘gebiedje’ waar ze uitstekend in functioneren. Maar wie houdt nu het geheel, de behandeling, in de gaten? Kortgeleden werd iemand binnen een ziekenhuis van de ene aan de andere afdeling overgedragen, een opname gedurende 15 dagen, zonder dat er uiteindelijk een diagnose kon worden gesteld. En wat doen artsen als ze het niet weten? Geen overleg met collega’s in tertiaire ziekenhuizen, maar recepten uitschrijven met pijnstillers, in dit geval morfine. Geen enkele nacontrole; zie er maar mee te leven, zal wel ’tussen de oren’ zitten! De patiënte functioneerde nog amper, werd vergiftigd door de medicijnen, totdat ze op eigen kracht hiermee ging minderen. De klachten werden minder en ze functioneert weer!
Een ander voorbeeld: een patiënte is, met toestemming van haar zorgverzekeraar, onder behandeling gekomen van een Universitair Medisch Centrum, dat aan de andere kant van het land is gevestigd. Door onderzoeken komen er steeds weer nieuwe feiten naar boven. Hiervoor moet er bloed worden onderzocht. Het gevolg is, dat patiënte om één buisje bloed af te laten nemen, steeds weer naar dat UMC moet. Naast de reiskosten kost dit ook nog een (vrije) dag. Het is niet mogelijk om dit bloed te laten afnemen in het ziekenhuis van haar eigen woonplaats!
Voordat de DBC werden ingezet had je ondermeer intercollegiale consulten; dan kon binnen een ziekenhuis de patient bekeken worden door een ander specialisme. Is afgeschaft. Als een specialist iets verdachts ziet op een scan of een echo, moet de patient eerst naar de huisarts voor een verwijzing. Deze doet zelf eerst nog onderzoek en als er dan een verwijskaart wordt afgegeven moet de patient zich bij dat specialisme in laten schrijven en wordt er gelijk een nieuwe DBC geopend, dat honderden euro’s kost. Al is dit maar een eenmalig bezoek.
Huisartsen
Huisartsen, die volledig in de greep worden gehouden van de zorgverzekeraars. Die bepalen de tijd die aan een patiënt mag worden besteed en ontvangen € 9,04 per consult. De eerste de beste afgestuurde HBO’er met een praktijk (fysiotherapie, Logopedie, etc) ontvangt al gauw het drievoudige! Tijdens nachtdiensten mag de HAP (Huisartsenpost) per consult € 95 in rekening brengen en in het weekend ligt dit tarief vaak op het dubbele! Een groot deel van de patiënten die een HAP bezoeken hadden met hun klachten ook tot de volgende dag kunnen wachten. Dit drijft de kosten behoorlijk op. Een huisarts, die een opmerking maakte tegen een patiënt, die met drie kinderen ’s-avonds de HAP bezocht met griepklachten, kreeg de volgende dag van de zorgverzekeraar een reprimande: waar hij zich mee bemoeide. Zij betaalde de rekening toch!
Huisartsen, die niet in een groepspraktijk werkzaam zijn, werken zich een slag in de rondte. Vaak meerdere avonden per week tot ‘s-avonds laat, om dan gewoon ‘fris’ de volgende ochtend vroeg op de praktijk te zijn. Als je de inkomsten berekent, afgezet tot het aantal uren kom je onder het minimumloon. En dat met zo’n verantwoordelijk en 10 jaar universitaire studie!
Management
Organisaties zijn blijkbaar idolaat van management. Ieder jaar wordt de zorgmanager van het jaar gekozen. Dit is altijd een ‘studeerkamergeleerde’, die zich nog nooit op de werkvloer heeft begeven en nog geen injectienaald van een verband kan onderscheiden. Voor mij is een zorgmanager iemand, die medisch alles in goede banen moet leiden, zoals op een SEH-post, anders vallen er doden!
Er bestaan altijd lange wachttijden door personeelsgebrek en dit met het feit dat iedere DBC die wordt geopend een minimumbedrag van 1000 euro oplevert. Of er nu een uitgebreid onderzoek moet plaatsvinden of dat er alleen een pleister moet worden geplakt.
Zoals Jos de Blok van Buurtzorg heeft bewezen, zijn managers in de meeste gevallen overbodig. Sterker nog, ze vertragen de zaak en drijven de kosten enorm op! Ook wordt de sfeer binnen die afdelingen er niet beter op! Met zelfsturende teams werkt het uitstekend. Het is toch belachelijk dat een team binnen een ziekenhuis het werk goed doet en dat de leiding er een manager op afstuurt. Dagen is men bezig om die manager te vertellen wat ze doen (kunnen dus geen patiënten worden geholpen) en dat de manager dan gaat bepalen wat ze moeten doen en wanneer. Alleen om zijn lijstjes te kunnen maken!
Wat is het doel?
Wat is nu het doel van het zorgstelsel? Een patiënt heeft een probleem, dat verholpen moet worden en na afloop moet er een factuur worden aangemaakt. Hiervoor betaalt hij dik. Niet alleen aan premie, eigen risico en, in bepaalde gevallen, ook een eigen bijdrage. Het overgrote deel betaalt hij via de belastingen. Bekijkt men het jaar 2019, dan blijkt dat iedere inwoner in Nederland, ook bejaarden en pasgeborenen gemiddeld € 5.840 aan de zorg.
Als voor een behandeling in een ziekenhuis uiteindelijk de factuur is opgemaakt, wordt deze betaald via de zorgverzekering en/of de patiënt. Is daarvoor zo’n hele kermis aan toeters en bellen nodig, dat ook nog eens is gebaseerd op een fout declaratiesysteem, de DBC’s?
Digitalisering
Sinds 2001 zijn vele instanties bezig met het zogenaamde Elektronische Patiënten Dossier (EPD). Het eerst, een vreselijk woord, dat voor het laatst gebruikt is in de zeventiger jaren voor elektronische rekenmachines. Hoe verzin je het, noem het gewoon Digitaal Zorgdossier (DZD), of nog beter Persoonlijk Gezondheid Dossier (PGD)!
Wat is er tot nu toe van terecht gekomen: weinig! Heeft miljarden gekost en het werkt nog steeds niet. Er is een landelijk schakelpunt (LSP) ingesteld, dat de verschillende informatie over een patiënt aan elkaar verbindt. Deze informatie over de patiënt is bijeengebracht door de verschillende behandelaars. Deze behandelaars zijn ook eigenaar hiervan. De organisaties die bezig zijn met EPD’s praten over de patiënt, zonder dat deze er bij betrokken wordt. Tijdens de vergaderingen wordt het woord ‘patiënt’ niet eens genoemd!
De correspondentie tussen veel ziekenhuizen, specialisten, huisartsen, apotheken en andere zorgaanbieders verloopt nog steeds op papier. En dit in deze tijd! Het meest ‘moderne’ dat men zo nu en dan hanteert is een fax! Als een specialist een brief naar een huisarts stuurt, die is gevestigd in een andere regio, duurt het een week, voordat de huisarts deze heeft ontvangen en verdere actie kan ondernemen.
Satellietorganisaties
Het bedrijfsleven heeft de melkkoe (zorgstelsel) al lang geleden ontdekt en verdient er dik aan. Ook roept de overheid clubs bijeen, die met ruimschootse jaarlijkse subsidies een dikke boterham verdienen. Steeds meer organisaties en ZZP’ers gaan zich aan de zorg verbinden, hetgeen de kosten enorm opvoert!
Kanteling binnen de zorg
Als men de zorg nog betaalbaar wil blijven houden, dan wordt het hoog tijd dat er wordt ingegrepen! Niet alleen bij het registratie- en declaratiesysteem, maar ook binnen het zorgtraject zelf:
- Het DBC-systeem moet overboord.
- Er dient meer multidisciplinair overleg plaats te vinden en een regievoerend arts aangesteld, die het lot en de voortgang van de behandeling van de patiënt in de gaten houdt en waarop de patiënt ook daadwerkelijk kan terugvallen!
- Er moet veel meer aan preventie worden gedaan. Dit moet ook worden vergoed door de verzekering. Ik roep al jaren dat er meer gekeken moet worden naar oa vitamine D en vitamine B12 tekort. Mijns inziens zien veel artsen dit nog steeds als alternatieve praatjes. Nu is gebleken, dat een vitamine B12 tekort, zonder verdere behandelingen de zorg jaarlijks zo’n acht miljard euro kan gaan kosten.
- Ga uit van gezondheid en gezond blijven en niet van ziekte en zorg, dit is een afgeleide hiervan.
- Stop met de zorgkosten uit te besteden aan commerciële instellingen en breng de basisverzekering weer onder bij de overheid als een nationale volksverzekering en laat de premie innen via de belastingen. Scheelt een hoop kosten (incasso’s, reclame, management, etc.). Dit is echt een overheidstaak, de belastingdienst besteed je ook niet uit vanwege marktwerking. Dit geld overigens ook voor openbaar vervoer, onderwijs en energie!
Wil men zich bijverzekeren (aanvullend) dan kan men bij een (commerciële)zorgverzekeraar terecht.
Initiatieven
Veel initiatieven om de zorg / het zorgstelsel te verbeteren vinden momenteel plaats. Mensen, die vinden dat er iets moet veranderen zetten zich volop in en steken er veel geld en tijd in om dit tot stand te kunnen brengen. Alleen het beleid in Den Haag is nog niet hierop ingericht en gaat zijn eigen weg.
De Healthy Community Foundation (HCF) zet zich in om de burger een stem te geven, niet alleen over het verloop van hun behandeling, maar ook om de burgers eigenaar te laten worden over hun gegevens. Zo kan je een Persoonlijk Gezondheidsdossier opstellen. Daarnaast wil deze stichting een groot deel van de eerstelijnszorg en poliklinieken overhevelen naar een anderhalvelijnszorg door de invoer van Diagnose Behandel Centra. Ook het terugbrengen van woon- en zorgcentra (de vroegere bejaardencentra/verzorgingshuizen0 terugbrengen. Dit laatste in een menselijke omgeving, waar veel aandacht aan de ouderen wordt besteedt.
Naast deze organisaties zijn er nog vele initiatieven op dit gebied. Dit zou geïnventariseerd kunnen worden.
Aanpak
Hoe pak je de kanteling binnen de zorg aan. Niet om een club managers, zorgverzekeraars, overheidspersoneel of iets dergelijks bij elkaar te zetten om uiteindelijk een rapport op te stellen, dat de minister eventueel naast zich neer kan leggen.
Dit moet gebeuren uit het veld, mensen die al jaren binnen de zorg werken en weten waar ze over praten. Eigen belang, vriendjes- of partijpolitiek of er dik geld aan verdienen is hier niet aan de orde. Zij kunnen het voortouw nemen om uiteindelijk het gewenste doel te kunnen bereiken.
Om een grote slag te maken zal er wel een vorm van financiering nodig zijn om de onkosten van de mensen te vergoeden. Hiervoor is geld nodig. Het is niet verstandig om dit te halen bij een zorgverzekeraar, de farmaceutische industrie of het ministerie van VWS. Hierdoor zal de onafhankelijkheid verdwijnen. Gedacht wordt aan crowdfunding of personen/organisatie die dit willen sponsoren. Het gaat hierbij niet om de leden een dikke vergoeding uit te betalen voor hun aanwezigheid, maar om de kosten te dekken, die de leden maken en om taken te laten uitvoeren.
Tot slot
Vandaag is het nieuwe jaar begonnen, 2020. Ik hoop dat dit een jaar wordt, waarbij de beleidsmakers in de zorg het licht gaan zien door een beter zorgbeleid te gaan voeren, de zorg menselijker te maken en meer naar de burgers zal gaan luisteren.
Veel heb ik verwoordt in mijn Zorgplan, dat ik in overleg met praktijkhouders en andere zorgverleners heb opgesteld.
